این کتاب، همان گونه که در عنوان آن ذکر شده، ترجمه و شرح مبحث «دیات» از کتاب مبانی تکمله المنهاج آیت الله خویی است. خلیل قبله ای خویی خود را مترجم این اثر می خواند، ولی کاری بیش از ترجمه در این کتاب انجام داده است و علاوه بر ترجمه متن و مبانی مذکور در پاورقیها، در برخی موارد نظر آیت الله خویی را تبیین کرده و مطالبی تکمیلی با روش استدلالی فقهی بدانها افزوده است. دیه نفس، موجبات ضمان، فروع تزاحم موجبات، دیه اعضا، دیه شکستن، شکافتن، خرد کردن، نقل کردن، سوراخ کردن، دررفتن دست یا پا و جراحات در غیر سر، دیه جنایت بر منافع اعضای بدن، دیه جراحتهای سر و صورت، دیه حمل، جنایت بر حیوان، کفاره قتل و عاقله و احکام آن، عناوینی هستند که 11 فصل این کتاب را تشکیل می دهند.