نقش اساسی دین و مذهب در پیدایش، دگرگونی و بالندگی فرهنگ و تمدن بشری، امری انکارناپذیر است. تاکنون نویسندگان بسیاری در قالب ده ها کتاب و مقاله این موضوع را بررسی کرده و یادآور شده اند که نه تنها اسلام در پدید آمدن بسیاری از علوم، فنون، ادبیات، هنرها و آداب و سنن، تأثیر داشته، که برخی معارف و فنون به طور مستقیم از دل این دین الهی برآمده است. این کتاب که حاصل سال ها تحقیق مؤلف آن است و در قالب یک طرح پژوهشی و بر اساس سرفصل درس تخصصی تاریخ تشیع (1) به اجرا درآمده است به کلیات، مبانی، مفاهیم و تاریخ تشیع در دوره حضور امامان معصوم (ع) می پردازد. یکی از انگیزه های مؤلف برای تدوین این اثر، آن است که به مدد بهره گیری از منابع، مآخذ، پژوهش ها و مطالعات نوین، بار دیگر مبانی و مفاهیم اساسی تشیع و ارزیابی انتقادی علل و چگونگی پیدایش این مذهب و سیر تکوینی آن تبیین و سهم بزرگ و بی بدیل آن در تکوین نهضت معنوی اسلام روشن و نشان داده شود؛ که تاریخ شیعه، یکسره جنبه های خشک و خشن سیاسی نیست، بلکه نقش انکارناپذیر این مذهب در گسترش حیات معنوی و باروری اسلام، بیش از آن است که تاکنون گفته و نوشته شده است.